Thế nào là biến đổi khí hậu? Nguyên nhân, thực trạng và tác động

Hiểu thế nào là biến đổi khí hậu giúp chúng ra nhận thức rõ ràng được về những tác động tiêu cực của hiện tượng này gây ra đối với đời sống con người và môi trường.

Thế nào là biến đổi khí hậu?

Biến đổi khí hậu là sự thay đổi của hệ thống khí hậu Trái Đất, bao gồm khí quyển, đại dương, sinh quyển, thạch quyển và băng quyển trong một thời gian dài. Những thay đổi này có thể xảy ra theo thời gian địa chất hoặc trong vài thập kỷ, thậm chí vài năm, khiến cho các kiểu thời tiết trở nên khác biệt so với trước đây.

Thực trạng của biến đổi khí hậu hiện nay

Thực trạng của biến đổi khí hậu hiện nay đang là một vấn đề cấp bách và nghiêm trọng, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của đời sống con người trên Trái Đất.

Khí gây hiệu ứng nhà kính chính đóng vai trò quan trọng trong gây ra hiện tượng biến đổi khí hậu bao gồm carbon dioxide (CO2) và methane (CH4). Hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như xăng dầu để vận hành phương tiện giao thông hoặc than đá để sưởi ấm là nguồn phát thải lớn khí CO2. Bên cạnh đó, nỗ lực phát quang rừng và chuyển đổi mục đích sử dụng đất cũng làm gia tăng lượng khí CO2 trong khí quyển.

Trong khi đó, methane là một loại khí nhà kính có tác động gây hiệu ứng nhà kính mạnh hơn nhiều so với CO2 mặc dù thời gian tồn lưu trong bầu khí quyển ngắn hơn. Các bãi rác thải sinh hoạt và công nghiệp được coi là nguồn phát sinh methane lớn.

Ngoài ra, hiện tượng nóng lên toàn cầu dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng như: mực nước biển dâng cao, gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan, băng tan ở hai cực, ảnh hưởng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.

Hiện tượng biến đổi khí hậu gây ra hậu quả gì?

Bên cạnh những câu hỏi về khái niệm của biến đổi khí hậu, thì tác động của biến đổi khí hậu tới thiên nhiên, đời sống con người cũng là thông tin được rất nhiều người quan tâm. Dưới đây là một vài hậu quả tiêu biểu mà hiện tượng này gây ra.

Nóng lên toàn cầu

Hiện tượng này là một trong những nguyên nhân khiến nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng cao, dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Hệ quả kéo theo nước biển dâng cao trực tiếp đe dọa các khu vực ven biển và đảo quốc, gây thiệt hại về người và tài sản. Ngoài ra, hiện tượng này còn dẫn tới băng tan ở hai cực ảnh hưởng đến mực nước biển, hệ sinh thái biển và khí hậu toàn cầu.

Ảnh hưởng đến hệ sinh thái

Tác động của biến đổi khí hậu đến tự nhiên khiến nhiều loài sinh vật không thể thích nghi với biến đổi khí hậu và dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng. Rạn san hô bị tẩy trắng và chết, ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển, rừng bị tàn phá, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và chức năng điều hòa khí hậu.

An ninh lương thực

Biến đổi khí hậu khiến năng suất cây trồng giảm do hạn hán, lũ lụt, sâu bệnh,… Từ đó giá cả lương thực biến động mạnh, ảnh hưởng đến an ninh lương thực toàn cầu.

Sức khỏe con người

Các biểu hiện của biến đổi khí hậu rõ ràng nhất có thể kể đến sự đe dọa sức khỏe con người nghiêm trọng. Các bệnh về hô hấp, tim mạch, truyền nhiễm gia tăng do biến đổi khí hậu. Nguy cơ mắc các bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư da, cũng tăng cao.

Biến đổi khí hậu hình thành do đâu?

Cùng với biến đổi khí hậu là gì, các câu hỏi về nguyên nhân gây biến đổi khí hậu cũng thu hút sự quan tâm của nhiều người. Có 2 nguyên nhân chính dẫn tới hiện tượng này là: Nguyên nhân tự nhiên và nguyên nhân nhân tạo.

Nguyên nhân tự nhiên gây biến đổi khí hậu

Khi phun trào, núi lửa thải ra một lượng lớn khí CO2, CH4, SO2, N2O vào khí quyển. Những khí này góp phần làm tăng hiệu ứng nhà kính và dẫn đến nóng lên toàn cầu.

Quỹ đạo Trái đất không hoàn toàn cố định mà thay đổi theo thời gian. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến lượng bức xạ mặt trời mà Trái đất nhận được, dẫn đến biến đổi khí hậu.

Hoạt động của mặt trời cũng là nguyên nhân tự nhiên gây ra biến đổi khí hậu, khi điều này có thể ảnh hưởng đến khí hậu Trái đất. Tuy nhiên, ảnh hưởng này được cho là không đáng kể so với tác động của con người.

Nguyên nhân nhân tạo gây biến đổi khí hậu

Đốt cháy nhiên liệu hóa thạch là nguyên nhân chính dẫn đến biến đổi khí hậu. Khi đốt cháy than đá, dầu mỏ, khí đốt,… con người thải ra khí CO2 vào khí quyển. CO2 là một khí nhà kính, giữ nhiệt và làm cho Trái đất nóng lên.

Rừng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ CO2. Khi con người phá rừng, lượng CO2 trong khí quyển tăng cao, dẫn đến biến đổi khí hậu.

Các hoạt động nông nghiệp như chăn nuôi gia súc, sử dụng phân bón hóa học,… cũng thải ra khí nhà kính, góp phần vào biến đổi khí hậu. Quá trình sản xuất công nghiệp thải ra nhiều khí nhà kính như CO2, CH4, N2O,… vào khí quyển.

Tác động của biến đổi khí hậu

Sau khi nắm rõ khái niệm biến đổi khí hậu là gì. Chúng ta cần biết tác động của biến đổi khí hậu tới môi trường và con người là một vấn đề vô cùng nghiêm trọng và cấp bách.

Tác động đến môi trường

Biến đổi khí hậu đang đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe của môi trường theo thời gian. Những tác động tiêu cực của hiện tượng này có thể kể đến như

• Nóng lên toàn cầu: Nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng cao, dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng ảnh hưởng tới hệ sinh thái, đa dạng sinh vật học, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người…
• Nước biển dâng cao: Đe dọa các khu vực ven biển và đảo quốc, gây thiệt hại về người và tài sản.
• Các hiện tượng thời tiết cực đoan: Bão, lũ lụt, hạn hán, sương muối,… xảy ra thường xuyên và dữ dội hơn, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, cơ sở hạ tầng,…
• Băng tan ở hai cực: Ảnh hưởng đến mực nước biển, hệ sinh thái biển và khí hậu toàn cầu.
• Axit hóa đại dương: Khi CO2 trong khí quyển hòa tan vào nước biển, nó sẽ làm tăng tính axit của đại dương, ảnh hưởng đến các sinh vật biển.
• Mất đa dạng sinh học: Nhiều loài sinh vật không thể thích nghi với biến đổi khí hậu và dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng.
• Rừng bị tàn phá: Ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và chức năng điều hòa khí hậu.

Tác động đến con người

Không chỉ tác động đến môi trường, thay đổi khí hậu cũng gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đối với con người:

• An ninh lương thực: Năng suất cây trồng giảm do hạn hán, lũ lụt, sâu bệnh,…
• Sức khỏe: Các bệnh về hô hấp, tim mạch, truyền nhiễm gia tăng do biến đổi khí hậu.
• Nguy cơ mắc các bệnh ung thư: Đặc biệt là ung thư da, cũng tăng cao.
• Sức khỏe tinh thần: Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của con người, dẫn đến stress, lo âu, trầm cảm,…
• Di cư: Do thiên tai và mực nước biển dâng cao, nhiều người buộc phải di dời khỏi nơi sinh sống, dẫn đến các vấn đề xã hội.
• Xung đột: Do tranh giành tài nguyên thiên nhiên khan hiếm.

Lời kết

Hiểu rõ thế nào là biến đổi khí hậu cùng nguyên nhân, thực trạng và những tác động của hiện tượng này đến môi trường và con người là cơ sở để giảm thiểu ảnh hưởng. Mỗi cá nhân cùng chung tay hành động mới tạo ra thay đổi tích cực.