Chỉ số chất lượng không khí là gì? Mức độ, ý nghĩa và cách tính AQI
Nắm được chỉ số chất lượng không khí là gì và các mức độ từ bình thường đến nguy hiểm của chúng để tự bảo vệ bản thân khỏi ô nhiễm. Từ đó tránh được những ảnh hưởng tiêu cực đến con người như ho khan, tức ngực, khó thở…
Chỉ số chất lượng không khí là gì?
Chỉ số chất lượng không khí hay còn gọi là chỉ số AQI, là một thước đo thể hiện mức độ ô nhiễm trong thời điểm hiện tại, vài giờ hoặc thậm chí là vài ngày tới.
Chỉ số AQI cho biết bầu không khí xung quanh chúng ta sạch hay ô nhiễm với các mức độ cụ thể. Chỉ số càng cao đồng nghĩa với việc hít thở càng mang lại những rủi ro đối với sức khỏe như ho, hắt hơi, sổ mũi, đau họng, khó thở hoặc các căn bệnh nguy hiểm về đường hô hấp…
Khám phá khí hậu Hà Nội – địa phương có chỉ số AQI trung bình cao nhất thế giới vào đầu năm 2024.
Các mức độ của chỉ số không khí và ý nghĩa
Dưới đây là bảng thang đo chỉ số AQI và tác động của nó tới sức khoẻ con người để hiểu rõ hơn về chỉ số chất lượng không khí (AQI) cho biết điều gì:
| AQI | Chất lượng không khí | Nhóm người có nguy cơ |
| 0 – 50 | Tốt | Mọi người đều có thể tận hưởng các hoạt động ngoài trời. |
| 51 – 100 | Chấp nhận được | Một số nhóm người nhạy cảm, chẳng hạn như trẻ em, người già và người mắc bệnh tim hoặc phổi, có thể bị ảnh hưởng sức khỏe nhẹ. |
| 101 – 150 | Không tốt cho sức khỏe | Nhóm người nhạy cảm có thể bị ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng hơn. Những người khác có thể bị kích ứng mắt, họng và mũi. |
| 151 – 200 | Nguy hại cho sức khỏe | Nhóm người nhạy cảm có thể bị ảnh hưởng sức khỏe rất nghiêm trọng. Những người khác có thể bị kích ứng mắt, họng và mũi, cũng như ho, khó thở và tức ngực. |
| 201 – 300 | Nguy hại cho sức khỏe cộng đồng | Tất cả mọi người có thể bị ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm cả những người khỏe mạnh. |
| Trên 300 | Nguy hiểm | Tình trạng khẩn cấp y tế. Tất cả mọi người nên ở trong nhà và tránh hoạt động ngoài trời |
Ngoài ra, chỉ số AQI màu gì cũng phản ánh chất lượng không khí tốt hay xấu. Cụ thể như sau:
- AQI (0 – 50): màu xanh
- AQI (51 – 100): màu vàng
- AQI (101 – 150): màu da cam
- AQI (151 – 200): màu đỏ
- AQI (201 – 300): màu tím
- AQI (301 – 500): màu nâu
Tìm hiểu độ ẩm không khí bao nhiêu là tốt để tăng hay giảm cho phù hợp
Cách tính chỉ số AQI
Chỉ số chất lượng không khí được EPA (The U.S. Environmental Protection Agency – Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ) tính toán dựa trên nồng độ của sáu chất gây ô nhiễm chính:
- Chất rắn lơ lửng (PM): PM2.5 và PM10 là hai loại hạt bụi chính được quan tâm.
- Ozone (O3)
- Điôxít nitơ (NO2)
- Điôxít lưu huỳnh (SO2)
- Monoxit carbon (CO)
Mỗi chất ô nhiễm này được đo bằng đơn vị microgam trên mét khối (µg/m³). Sau đó, nồng độ của mỗi chất ô nhiễm được so sánh với các tiêu chuẩn chất lượng do cơ quan quản lý môi trường đặt ra.
Cách tính chỉ số AQI tổng thể được tính bằng cách lấy giá trị cao nhất trong số các thang điểm cá nhân. Cụ thể như sau:
AQI = max(AQI1, AQI2, …, AQIn)
Trong đó: AQI1, AQI2, …, AQIn là các chỉ số chất lượng cho từng chất ô nhiễm
Cần làm gì khi chỉ số AQI cao?
Chỉ số AQI cao chứng tỏ ô nhiễm không khí đang xảy ra và chất lượng không khí bị ảnh hưởng, gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe. Do đó, điều quan trọng là bạn cần thực hiện các biện pháp để bảo vệ bản thân và gia đình. Dưới đây là một số điều bạn nên làm:
Hạn chế các hoạt động ngoài trời
Bạn nên tránh các hoạt động thể chất tốn sức ngoài trời, đặc biệt là vào những ngày có chất lượng không khí kém. Nếu bắt buộc phải ra ngoài, bạn hãy đeo khẩu trang chống bụi mịn để bảo vệ hệ hô hấp.
Sử dụng máy lọc không khí
Máy lọc không khí có thể giúp loại bỏ các chất độc hại trong nhà, giúp cải thiện chất lượng môi trường và bảo vệ sức khỏe của bạn. Bạn nên chọn máy có kích thước phù hợp với diện tích phòng và có khả năng lọc được các hạt bụi mịn PM2.5.
Thực hiện biện pháp cải thiện môi trường
Để cải thiện chất lượng không khí, chúng ta nên chung tay hành động, có những biện pháp cải thiện vấn đề ô nhiễm môi trường như:
- Tiết kiệm năng lượng: Tắt đèn và các thiết bị điện tử khi không sử dụng. Sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng.
- Giảm thiểu sử dụng xe máy và ô tô: Sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi bộ hoặc đi xe đạp khi có thể.
- Trồng cây xanh: Cây xanh có khả năng hấp thụ bụi bẩn và khí thải, giúp cải thiện chất lượng môi trường.
- Hạn chế đốt rác: Đốt rác thải sinh hoạt và rác thải nông nghiệp là một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường.
- Hỗ trợ các chính sách chống ô nhiễm không khí: Liên hệ với các quan chức địa phương và yêu cầu họ thực hiện các biện pháp để giảm thiểu ô nhiễm.
Theo dõi chỉ số AQI thường xuyên
Bạn có thể theo dõi chỉ số ô nhiễm không khí tại khu vực của mình thông qua bản tin thời tiết, các trang web hoặc ứng dụng đo chỉ số AQI. Bạn cũng nên cập nhật thông tin về thời tiết thường xuyên để có thể điều chỉnh các hoạt động phù hợp.
Các câu hỏi thường gặp
Dưới đây là phần giải đáp một vài câu hỏi thường gặp về chỉ số không khí (AQI).
Đâu là mức chỉ số chất lượng không khí AQI nguy hiểm cho tất cả mọi người?
Chỉ số AQI trên 300 là mức nguy hiểm cho tất cả mọi người, kể cả những người khỏe mạnh. Các tác động tiêu cực của không khí xấu với sức khoẻ con người có thể bao gồm:
- Kích ứng mắt, họng và mũi: Gây chảy nước mắt, ho, hắt hơi, đau họng.
- Khó thở: Gây tức ngực, thở khò khè, nặng ngực.
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp: Viêm phế quản, viêm phổi, hen suyễn.
- Làm trầm trọng thêm các bệnh tim mạch: Đau tim, đột quỵ.
- Gây ra các vấn đề về thần kinh: Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa.
Chỉ số AQI từ 151 đến 200 biểu thị màu gì?
AQI 151-200 màu gì? Chỉ số chất lượng không khí AQI từ 151 đến 200 biểu thị màu đỏ.
Chỉ số AQI bao nhiêu là an toàn?
Chỉ số AQI được xem là an toàn khi nó nằm trong khoảng 0 – 50. Mức độ này được biểu thị bằng màu xanh trên thang đo.
Lời kết
Nắm được chỉ số chất lượng không khí là gì cũng như các mức độ của nó giúp bạn có các biện pháp bảo vệ sức khỏe của bản thân mình. Bằng cách theo dõi AQI và thực hiện các biện pháp để cải thiện chất lượng không khí, chúng ta có thể tạo ra một môi trường sống lành mạnh hơn cho bản thân và thế hệ tương lai.
