Nước biển dâng là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và tác hại của nước biển dâng

Hiểu rõ nước biển dâng là gì giúp chúng ta ý thức được tác hại nghiêm trọng của hiện tượng này đối với sự sống trên Trái Đất. Hành tinh chúng ta có nguy cơ bị nước biển nhấn chìm nếu một số người vẫn thản nhiên với những hành động thiếu ý thức như hiện nay.

Nước biển dâng là gì?

Nước biển dâng là hiện tượng mực nước biển trung bình tăng lên so với mực nước trung bình trong một khoảng thời gian dài. Hiện tượng này là hậu quả trực tiếp của quá trình nóng lên toàn cầu.

Khi nhiệt độ trung bình của Trái Đất tăng lên, hiện tượng băng tan ở hai cực Bắc và Nam cũng như các sông băng trên khắp thế giới xảy ra. Lượng nước từ các khối băng này sẽ làm tăng thể tích nước trong đại dương, làm cho mực nước cao hơn.

Bên cạnh đó, nước biển cũng có xu hướng giãn nở ra khi nhiệt độ tăng lên. Hiện tượng nước biển dâng đang diễn ra ngày càng nhanh và nghiêm trọng hơn, đe dọa trực tiếp đến sự tồn vong của nhiều vùng đất, đảo nhỏ và các thành phố ven biển trên khắp thế giới.

Nước biển dâng vì những lý do nào?

Thông qua nghiên cứu của các nhà khoa học, nguyên nhân nước biển dâng được cho là do các hiện tượng sau:

Nước biển dâng do nóng lên toàn cầu

Hiện tượng nóng lên toàn cầu là nguyên nhân chính dẫn đến mực nước biển dâng. Khi nhiệt độ trung bình của Trái Đất tăng lên do gia tăng nồng độ khí nhà kính, các khối băng ở hai cực Bắc và Nam cũng như các sông băng trên các dãy núi cao sẽ tan chảy nhanh hơn. Lượng nước tan chảy khổng lồ từ các khối băng này sẽ đổ ra đại dương, làm tăng thể tích nước biển và đẩy mực nước lên cao hơn.

Nước biển dâng do sự giãn nở nhiệt của nước

Bên cạnh đó, chính quá trình nóng lên của đại dương cũng làm mực nước biển dâng cao. Khi nhiệt độ nước biển tăng lên, phân tử nước sẽ giãn nở ra, chiếm khối tích lớn hơn so với trạng thái ban đầu. Hiện tượng giãn nở nhiệt này xảy ra trên quy mô toàn cầu, khiến thể tích nước biển tăng lên và làm mực nước dâng cao hơn.

Nước biển dâng cao là mối đe dọa nghiêm trọng cho nhiều vùng đất ven biển, đảo nhỏ và các thành phố ven biển trên toàn thế giới. Nếu mực nước tiếp tục tăng, hàng triệu người dân sẽ phải di dời khỏi nơi ở, gây ra nhiều hệ lụy kinh tế – xã hội nghiêm trọng. Chính vì vậy, kiềm chế nóng lên toàn cầu là vô cùng cấp bách để ngăn chặn tình trạng nước biển dâng cao.

Tác hại của nước biển dâng

Bên cạnh câu hỏi về nước biển dâng vì lý do nào, những tác hại của nước biển dâng cũng thu hút sự quan tâm của không ít người.

Nước biển dâng gây ngập lụt

Tác hại của nước biển dâng trực tiếp và nghiêm trọng nhất là gây ra ngập lụt ở các vùng ven biển, đảo nhỏ và thành phố ven biển. Khi mực nước tăng cao, nước biển sẽ lan tràn, nhấn chìm các khu vực có độ cao thấp hơn. Điều này đe dọa trực tiếp hàng triệu người dân sinh sống tại các vùng đất trũng thấp ven biển khiến họ phải di dời khẩn cấp.

Mất đa dạng sinh học

Ảnh hưởng của nước biển dâng làm mất đi của nhiều hệ sinh thái ven biển quan trọng như rừng ngập mặn, thảm cỏ biển, rạn san hô. Các khu vực đất ngập nước này không thể thích nghi khi mực nước biển tăng cao sẽ bị nhấn chìm và mất đi. Điều này làm giảm đa dạng sinh học, phá vỡ chuỗi thức ăn và môi trường sống của nhiều loài.

Ảnh hưởng đến kinh tế

Nước biển dâng cao còn gây thiệt hại nặng nề về kinh tế. Các hoạt động kinh tế ven biển như đánh bắt và nuôi trồng thủy hải sản, du lịch biển sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Cơ sở hạ tầng, khu dân cư ven biển cũng sẽ bị tàn phá, đòi hỏi chi phí khổng lồ để xây dựng lại và di dời dân cư.

Đất nông nghiệp bị nhiễm mặn

Những vùng đất nông nghiệp ven biển cũng đứng trước nguy cơ bị nhiễm mặn do tác hại của nước biển dâng. Khi mực nước biển dâng cao, nước mặn sẽ lan sâu vào nội địa, làm tăng độ mặn của đất và nguồn nước, khiến cho đất đai kém màu mỡ, không thể canh tác nông nghiệp được nữa.

Ngoài ra, hiện tượng nước biển dâng cao là nguyên nhân xâm nhập mặn ở ĐBSCL như hiện nay.

Tác động đến cuộc sống con người

Tác động lớn nhất của hiện tượng này là đe dọa trực tiếp đến cuộc sống, sinh kế và sự an toàn của hàng triệu người dân sinh sống tại vùng ven biển và đảo nhỏ. Nếu không có các biện pháp ứng phó kịp thời, nhiều cộng đồng sẽ phải di dân khẩn cấp, gây xáo trộn cuộc sống và đe dọa đến sự phát triển bền vững.

Biện pháp giảm thiểu hiện tượng nước biển dâng

Để giảm thiểu tác động của nước biển dâng tới đời sống con người và môi trường, dưới đây là những biện pháp hiệu quả nhất được các nhà khoa học khuyên dùng.

Giảm phát thải khí nhà kính

Biện pháp lâu dài và quan trọng nhất là giảm chất gây hiệu ứng nhà kính – nguyên nhân dẫn đến nóng lên toàn cầu. Các quốc gia cần thực hiện nghiêm túc cam kết cắt giảm phát thải khí carbon dioxide, metan và các loại khí nhà kính khác. Điều này đòi hỏi phải hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chuyển sang các nguồn năng lượng tái tạo, áp dụng công nghệ sản xuất sạch, tiết kiệm năng lượng.

Xây dựng công trình phòng chống

Trong ngắn hạn, các quốc gia ven biển cần xây dựng các công trình bảo vệ bờ biển như đê kè, tường chắn sóng để ngăn chặn hiện tượng nước biển dâng xâm nhập vào nội địa. Tuy nhiên, giải pháp này chỉ mang tính tạm thời và có chi phí xây dựng, duy tu rất lớn. Do đó, cần được kết hợp với các biện pháp giảm thiểu nguyên nhân gốc rễ.

Trồng rừng

Trồng và bảo vệ rừng ngập mặn, rừng nhiệt đới ven biển cũng là giải pháp hiệu quả để hạn chế nước biển dâng cao. Rừng ngập mặn giúp ngăn chặn được sóng biển xâm thực, trong khi rừng nhiệt đới góp phần hấp thụ khí carbon, giảm thiểu nóng lên toàn cầu. Bảo vệ rừng san hô cũng có tác dụng ngăn sóng tự nhiên.

Xem thêm Rừng là gì, phân loại, vai trò và đặc điểm cần biết

Nâng cao ý thức người dân

Bên cạnh đó, nâng cao nhận thức của người dân về nguy cơ và tác hại của nước biển dâng thông qua các chương trình giáo dục môi trường cũng rất quan trọng. Khi người dân hiểu rõ vấn đề, họ sẽ có động lực thay đổi lối sống, tiết kiệm năng lượng để góp phần giảm phát thải khí nhà kính. Đồng thời, các biện pháp di dân an toàn ra khỏi vùng nguy hiểm cũng cần được vận động người dân tham gia.

Lời kết

Thông tin liên quan nước biển dâng là gì chính là những nội dung mà mỗi chúng ta cần phải nắm rõ để bảo vệ sức khỏe và môi trường sống đang bị đe dọa nghiêm trọng của chính mình.